خاکها مخلوطی از مواد معدنی و آلی هستند که از تخریب سنگها در نتیجهٔ هوازدگی به وجود میآیند. نوع و ترکیب خاکها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق میکند. مقدار آبی که خاکها میتوانند بخود جذب کنند، از نظر کشاورزی و همچنین در کارهای خانهسازی٬ راهسازی و ساختمانی دارای اهمیت بسیاری است که این مقدار در درجهٔ اول بستگی به اندازهٔ دانههای خاک دارد.
هرچه دانهٔ خاک ریزتر باشد، آب بیشتری را به خود جذب میکند که این خصوصیت برای کارهای ساختمانسازی مناسب نیست. بهطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانههای ریز و درشت تشکیل یافتهاست. تشکیل خاکها به گذشت زمان، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر، آب و هوا، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیهای که خاک در آن تشکیل میشود بستگی دارد. خاک در اسلام یکی از پاککنندهها محسوب میشود.
خارجیترین بخش زمین از خاک تشکیل شدهاست. خاک محصول فرسایش و خردشدگی سنگهاست.
موادی که خاکها را تشکیل میدهند به چهار قسمت تقسیم میشوند:
مواد سخت: مواد سخت را ترکیبات معدنی تشکیل میدهند ولی ممکن است دارای مقداری مواد آلی نیز باشند. البته این ترکیبات معدنی از تخریب سنگهای اولیه یا سنگ مادر حاصل شدهاند که گاهی اوقات همراه با مواد تازه کلوئیدی و نمکها میباشند.
موجودات زنده در خاکها: تغییراتی که در خاکها انجام میپذیرد به وسیلهٔ موجودات زنده در خاک انجام میگیرد. قبل از همه ریشه گیاهان، باکتریها، قارچها، کرمها و بالاخره حلزونها در این تغییرات شرکت دارند.
آب موجود در خاکها: آبی که در خاک وجود دارد حمل مواد حلشده را به عهده دارد که البته این مواد حمل شده برای رشد و نمو گیاهان به مصرف میرسد. آب موجود در خاکها از باران و آبهای نفوذی، آب جذب شده و بالاخره آبهای زیرزمینی تشکیل شده که در مواقع خشکی از محل خود خارج شده و به مصرف میرسد.
هوای موجود در خاک: هوا همراه با آب در خوههای خاکها وجود دارد که البته این هوا از ضروریات رشد و نمو گیاهان و ادامه حیات حیوانات است. مقدار اکسیژنی که در این هوا وجود دارد از دیاکسید کربن کمتر است و این به ان علت است که ریشه گیاهان برای رشد و نمو اکسیژن مصرف کرده و دیاکسید کربن را پس میدهند.
فهرست مطالب:
تعاریف مختلف خاک
خاک به عنوان سیستم سه فازی
روابط جرمی
آب محتوی w
جرم واحد حجم توده خاک
چگالی خشک
جرم واحد حجم جامد خاک
چگالی اشباع
چگالی غوطه ور
گرانی ویژه
روابط حجمي
نسبت پوکی
تخلخل
رابطه بین نسبت پوکی و تخلخل
درجه اشباع
درصد هوای منافذ
مقدار هوا
روابط تابعي
گرانی ویژه ذرات جامد خاک
و...