مبانی نظری و پیشینه تحقیق بزهکاری زنان 36 صفحه (docx) 37 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 37 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
دانشگاه علامه طباطبایی
دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی
عنوان:
مقایسهی سبک هویتی و میزان شیوع اختلالات روانی در زنان زندانی بر اساس نوع جرم
استاد راهنما : جناب آقای دکتر فرامرز سهرابی
استاد مشاور: جناب آقای دکتر علی دلاور
استاد داور: سرکار خانم دکتر صغری ابراهیم قوام
پژوهشگر: زهرا معین الدینی
246697546736000پاییز 92
232410044513500
تقدیم به ...
تقدیم به پدرم که تکیه گاه و حامی زندگیم بوده و هست و به وجودش با تمام وجودم افتخار می کنم.
تقدیم به مادر مهربانم که آرامش زندگی من است و معلم سخت کوشی زندگیم.
تقدیم به تنها خواهرم و همسر مهربانش که بهترین الگو و مشوق من در زندگی وتحصیل هستند.
تقدیم به برادرانم و خانواده شان که برایم بهترین را می خواهند.
.تقدیم به همه ی آن ها که دوستشان دارم.
بعد از حمد و سپاس از خداوند متعال، بدینوسیله از استاد گرانقدر؛ جناب آقای دکتر فرامرز سهرابی که با راهنمایی های ارزنده و روشنگرانه خویش در اتمام این تحقیق راهگشای من بودند نهایت سپاس و تقدیر را دارم.
از استاد گرامی؛ جناب آقای دکتر دلاور که با لطف و فروتنی خویش در مسیر اجرای این تحقیق مرا یاری نمودند تقدیر و تشکر می کنم.
از استاد گرانقدر،؛خانم دکتر ابراهیم قوام که مسئولیت داوری این پایان نامه را بر عهده گرفته اند نیز صمیمانه سپاسگذارم.
از مسئولین محترم سازمان زندان استان تهران (دفتر آموزش و پژوهش) به ویژه جناب آقای دکتر اسماعیلی و از تمام زنان زندانی که در اجرای این پژوهش همکاری کردند نهایت تقدیر و تشکر را دارم.
چکیده
هدف: سلامت روان و سبک هویتی زنان زندانی به عنوان یکی از گروه های در معرض خطر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نتایج این پژوهش در صدد آن است که اختلالات روانی و سبک هویتی قابل توجه در هر گروه از مجرمان زن را پیش بینی کند و به این ترتیب اقدامات مسئولین مربوطه را در جهت کاهش احتمال وقوع مجدد جرم و بازگشت برخی مجرمان به زندان تسهیل کند.
روش پژوهش: به روش نمونه گیری سهمیه ای – تصادفی، تعداد 200 نفر زن زندانی از جرائم مالی ، اعمال منافی عفت ، قتل و مشارکت در قتل، سرقت و اعتیاد به مواد مخدر و حمل آن (هر کدام40 نفر) انتخاب و آزمون SCL-90 و سبک های هویتی برزونسکی به صورت گروهی روی آن ها اجرا شد. در نهایت جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس، کروسکال- والیس و همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافته ها: سبک هویت گروه مرتکب قتل و مشارکت در قتل، هنجاری و سبک هویت مجرمین منافی عفت، اطلاعاتی بود، در حالی که سبک هویت سه گروه دیگر سردرگم بود. لازم به ذکر است، که بین زنان زندانی از نظر میزان شیوع اختلالات مرتبط با ملاک های وسواس، افسردگی، فوبیا و افکار پارانوئیدی تفاوت معناداری وجود نداشت.
نتیجه گیری: اکثر زنان زندانی حداقل به یک نوع اختلال روانی مبتلا هستند و اکثرا دارای سبک هویت سردرگم و هنجاری هستند، بنابراین، نیاز به تدوین برنامه های آموزشی به منظور پیشگیری، تشخیص و درمان احساس می شود.
کلمات کلیدی: سبک هویتی، اختلالات روانی، جرم، زنان زندانی
فهرست مطالب
-400685179705شماره صفحه00شماره صفحه
TOC \o "1-3" \h \z \u تعریف های نظری و عملیاتی مفاهیم PAGEREF _Toc18492986 \h 9
جرم PAGEREF _Toc18492987 \h 9
سبک هویت اطلاعاتی PAGEREF _Toc18492988 \h 9
سبک هویت هنجاری PAGEREF _Toc18492989 \h 9
سبک هویت سردرگم- اجتنابی PAGEREF _Toc18492990 \h 10
PAGEREF _Toc18492991 \h 11
PAGEREF _Toc18492992 \h 11
فصل دوم: PAGEREF _Toc18492993 \h 11
مبانی نظری و پیشینهی تحقیق PAGEREF _Toc18492994 \h 11
تعریف جرم PAGEREF _Toc18492995 \h 11
انواع جرم PAGEREF _Toc18492996 \h 12
جرم های جانی: PAGEREF _Toc18492997 \h 13
جرم های مالی: PAGEREF _Toc18492998 \h 13
جرم های بدون قربانی: PAGEREF _Toc18492999 \h 13
جرم های دولتمندان و قدرتمندان: PAGEREF _Toc18493000 \h 14
دیدگاه های مختلف در زمینه ی علت شناسی جرم PAGEREF _Toc18493001 \h 14
بزهکاری زنان و اهمیت آن PAGEREF _Toc18493002 \h 18
خصوصیات بزهکاری زنان PAGEREF _Toc18493003 \h 20
پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc18493004 \h 21
پژوهش های انجام شده در ایران PAGEREF _Toc18493005 \h 22
پژوهش های انجام شده در خارج از ایران PAGEREF _Toc18493006 \h 26
منابع PAGEREF _Toc18493007 \h 31
تعریف های نظری و عملیاتی مفاهیم
جرم
تعریف نظری: جرم به عملی گویند که وجدان جمعی را جریحه دار کند. به بیان دیگر هر فعل یا ترک فعلی که نظم، صلح و آرامش اجتماعی را مختل سازد و قانون برای آن مجازاتی تعیین کرده باشد، جرم محسوب می شود (ستوده و همکاران، 1390).
تعریف عملیاتی: منظور از جرم در این پژوهش؛ سرقت، منکرات، قتل عمد و مشارکت در قتل، جرائم مالی و اعتیاد به مواد مخدر و حمل آن می باشد. لازم به توضیح است که جرايم مالي شامل جرايمي چون صدور چك بي محل، كلاهبرداري و به تعداد كمتر ساير موارد بود. جرايم گروه منكرات شامل ، ساخت، تهيه، نگهداري، حمل يا شرب مشروبات الكلي، ايجاد مراكز فساد و رابطه نامشروع بود.
سبک هویت اطلاعاتی
تعریف نظری: سبک هویت اطلاعاتی با تمایل به بررسی راه حل های چند گانه برای مسائل و کاوش درباره ی نقش های گوناگون مشخص می شود (برزونسکی و همکاران،1992، به نقل از عظیمی، 1387).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش سبک هویتی منظور می باشد که بر اساس نمره ی به دست آمده از پاسخ به 11 سوال پرسش نامه سبک هویت برزونسکی مشخص می شود.
سبک هویت هنجاری
تعریف نظری: سبک هویت هنجاری با تمایل به پیروی از نظرات و اعتقادات افراد مهم و همچنین تحمل کمتر در شرایط مبهم مشخص می شود (برزونسکی و همکاران،1992، به نقل از عظیمی، 1387).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش سبک هویتی منظور می باشد که بر اساس نمره ب به دست آمده از پاسخ به 9 سوال مشخص پرسش نامه سبک هویت برزونسکی تعیین می شود.
سبک هویت سردرگم- اجتنابی
تعریف نظری: سبک هویتی که با تمایل به مسامحه کردن و تصمیم گیری مبتنی بر موقعیت مشخص می شود (برزونسکی و همکاران،1992، به نقل از عظیمی، 1387).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش سبک هویتی منظور می باشد که بر اساس نمره ی به دست آمده از پاسخ به 10 سوال مشخص پرسش نامه سبک هویت برزونسکی تعیین می شود.
12509550165000
1203325445770فصل دوم:مبانی نظری و پیشینهی تحقیق00فصل دوم:مبانی نظری و پیشینهی تحقیق
تعریف جرم
جرم یا بزه عبارت است از عملی که قانون را نقض کند. به بیان دیگر هر عملی که دارای دو شرط زیر باشد، جرم است:
رفتاری که بیش از حد قابل قبول مخرب باشد.
رفتاری که کنترل آن از طریق احکام غی رسمی به تنهایی، دشوار باشد (ستوده و همکاران، 1390).
از نظر دورکیم، فعلی که حالات قوی و مشخص وجدان جمعی را مورد تعرض قرار دهد، جرم محسوب می شود. از نظر امانوئل کانت: بزه یا جرم پدیده ای است زیانبخش و بزهکار کسی است که دستورات اخلاقی را زیر پا می گذارد و در نتیجه نظم اخلاقی را دچارآشفتگی می کند (اردبیلی، 1389).
گیدنز، کجروی را نا همنوایی با هنجار ها یا مجموعه هنجار های معینی که توسط تعداد قابل ملاحظه ای از مردم در اجتماع یا جامعه ای پذیرفته شده است (گیدنز، 1382).
همچنین مطابق با قانون: هر عمل یا ترک عملی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود (ماده 2 قانون مجازات اسلامی).
علاوه بر کجروی و بزه، اصطلاح دیگری که مترادف جرم محسوب می شود انحراف است که اریکسون آن را انحراف عملی می داند که مردم احساس می کنند باید به آن واکنش نشان دهند و در مورد آن اقدام کنند و در واقع انحراف، رفتاری است که با هنجار های اجتماعی همنوایی ندارد (صدیق سروستانی، 1387).
انواع جرم
تقسیم بندی های متنوعی برای انواع جرم وجود دارد، سیگل (2000)، جرم را در چهار گروه عمده قرار می دهد:
جرايم خشونت آمیز: شامل قتل، سرقت مصلحانه، ضرب و جرح شديد.
جرايم مالی: شامل اعمالي است كه برخلاف قانون جنايي بوده و مبتني بر كسب سود و يا اضرار به مال غير، بدون توسل به زور است، مانند سرقت، خيانت در امانت، صدور چك بلامحل.
جرايم يقه سفيد و سازمان يافته: جرايم يقه سفيد شامل فعاليت هاي غيرقانوني افرادي است كه در بخش هاي مرفه تر جامعه هستند و جرايم سازمان يافته به فعاليت هاي هماهنگ يافته اي اطلاق مي گردد كه بسياري از ويژگ يهاي سوداگري متعارف را دارند اما غيرقانوني محسوب مي شوند مانند رشوه، اختلاس، كلاه برداري هاي مالياتي.
جرايم عليه نظم عمومي و اخلاق: شامل آن دسته از اعمال غيرقانوني مي شود كه بهبودي عمومي جامعه را تهديد مي كند و اصول اخلاقي پذيرفته شده رابه چالش مي كشند، مانند همجنس بازي، فحشاء يا روسپي گري و استفاده از موادمخدر.
ستوده و همکاران (1381) نیز جرم را به چهار دسته تقسیم کرده اند: جرم های جانی، جرم های مالی، جرم های بدون قربانی، جرم های دولتمندان و قدرتمندان.
جرم های جانی:
جرم های جانی عبارت است هر گونه جرمی که در آن مجرم به طرف مقابل خود آسیبی مثل مرگ یا زخمی شدن و امثال آن وارد کند و اغلب خشونت و رفتارهای ضد اجتماعی در این گروه مشاهده می شود.
جرم های مالی:
جرم های مالی عبارت است از جرم هایی که در آن ها مجرم یا بزهکار چیزی را که متعلق به شخص دیگری است می رباید یا آسیب می زند. جرم مالی تنها زمانی به وقوع می پیوندد که شیء موضوع جرم، بدون آگاهی و بر خلاف میل صاحب آن از تصرف دارنده ی قانونی آن به تصرف عامل جرم در آید؛ لازمه ی آن، گرفتن، برداشت و کش رفتن است. این جرم ها بسیار شایع تر از جرم های جانی است.
جرم های بدون قربانی:
جرم های بدون قربانی به فعالیت هایی گفته می شود که معمولا هیچ کس به طور مستقیم، شاید به جز خود مجرم، کسی از آن ها آزار نمی بیند؛ مانند: قماربازی، روسپیگری، ولگردی، استفاده از مواد مخدر و ... .
جرم های دولتمندان و قدرتمندان:
یکی از اشکال جرم های دولتمندان و ثروتمندان، جرایمی است که جرایم یقه سفید معروف شده است. این اصطلاح برای نخستین بار تسط ادوین ساتر لند به کار برده شد. او معتقد است، جرم یقه سفیدان جرمی است که توسط شخصی صاحب مقام، احترام و منزلت در زمینه شغلی انجام می شود. اما امروزه جرم شناسان، جرم یقه سفیدان را نه تنها برای جرایمی که در زمینه شغلی و تجاری، بلکه برای جرایمی نظیر سوء استفاده از جاه و مقام و اختلاس که نوعا توسط اشخاص دارای مقام و کارمندان بلند پایه دولتی جهت کسب منافع شخصی انجام می شود، نیز به کار می برند.
دیدگاه های مختلف در زمینه ی علت شناسی جرم
نظریه تضاد
در این نظریه، ماهیت ارتباط بین گروه های رقیب در جامعه مورد توجه قرار گرفته است و جرم اجتناب نا پذیر است.
بر طبق این نظریه، جرم حاصل شرایط کلی است و از طریق کاربرد قواعد خاصی که توسط گروه مسلط تدوین شده است، برای حفظ نظم اجتماعی و جایگشت قدرت ایجاد می شود، اگر چه جرم برای این گروه مزاحمت ایجاد می کند، اما به تحقق اهداف آن ها کمک می کند. از این رو در این دیدگاه نظم موجود در جامعه، نظم هنجاری نیست و قانون شکنی و یا نقض هنجار هایی که توسط صاحبان قدرت تدوین شده است، نماد مقاومت و مبارزه طلبی سیاسی است و جرم نیز در همین راستا تببین می شود (سلیمی و داوری، 1380).
نظریه ی دو فرایندی
نخستین کاربرد نظریه های یادگیری در قلمرو جرم از نظریه دو فرایندی مور- میلر استخراج شده است. در این الگو علامت هایی که با تنبیه هم خوانده می شوند به صورت محرک های شرطی در می آیند و پیشاپیش حالت ترس یا اضطراب را در فرد بر می انگیزند. این حالت های هیجای به عنوان یک کشاننده منزجر کننده، عمل می کنند و بر اساس گریز عملی یا رفتار اجتنابی کاهش می یابند. در همین چارچوب، تانگ ابراز می دارد که رفتار مجرمانه می تواند در عین حال از اضطراب شرطی شده ی مفرط و یا از نا رسایی اضطراب ناشی شود. این روی آورد بر تفاوت های فردی در پاسخدهی خود مختار به منزله عامل اصلی تحول رفتار ضد اجتماعی تاکید دارند.
تراسلر کاربرد جامعتری از این نظریه را در قلمرو رفتار مجرمانه ارائه می دهد و این رفتار را نتیجه ی شکست فرایند اجتماعی شدن می داند.از دیدگاه این مولف، اجتماعی شدن از راه شرطی شدن ترس در برابر محرک هایی که قبل از پاسخ تنبیه شده قرار دارند . پاسخ بازدارنده را را به وسیله ی یادگیری اجتنابی بر می انگیزند، گسترش می یاید (ابوالمعالی، 1389).
نظریه کنترل اجتماعی
یکی از نظریات مطرح در جامعه شناسی که کاربرد زیادی در زندان و مباحث پیرامون آن دارد، نظریه یا نظریاتی است که به کنترل اجتماعی شهرت یافته اند.
فرضیه اصلی این نظریه ارضانشدنی بودن ماهیت انسان است. لذا از این نظر به دیدگاه دورکیم و هابس بازمی گردد. از جانب دیگر به نظریۀ بی سازمانی اجتماعی هم نزدیک است. اصولاً جامعه شناسان براین عقیده هستند که مردم از قوانین و هنجارهای اجتماعی پیروی می کنند تا اینکه تحت تأثیر نظارت یا کنترل اجتماعی، کج رفتار نشوند. اما دیدگاه کنترل اجتماعی بر این عقیده است که افراد انسانی اصولاً دارای قابلیت و استعداد بهنجاربودن یا نابهنجاربودن هستند.
این نظریه که گاه به آن معاشرت های ترجیحی نیز گفته می شود، توسط ادوین ساترلند مطرح شده است. این نظریه فرآیند یادگیری رفتار انحرافی را، در چهارگام یا مرحلۀ اساسی، ذکر می کگند:
رفتار بزهکارانه، مانند دیگر رفتارهای معمولی در جامعه در اثر تعامل یا کنش متقابل با دیگران، بویژه گروه دوستان آموخته می شود.
فراگیری رفتار مجرمانه هم مستلزم یادگیری تکنیک های ارتکاب جرم و هم انگیزه ها، سائقها و گرایشهای مناسب برای بزهکاری است.
انسان بدان سبب مجرم می شود که فراوانی امکانات قانون شکنی بر محدودیتهای نامساعد آن تفوق و برتری داشته باشند. از این رو، اگر ارزشهای یک نفر و ارزشهای افرادی که رب اوتأثیر شدید دارند به جای حمایت از رفتار غیرمجرمانه از رفتار بزهکارانه حمایت کنند، احتمالاً آن شخص مجرم خواهد شد.
پیوندهای بزهکارانه یک شخص می تواند از جنبه های خاصی همچون فراوانی، طول مدت و شدت این تماسها متفاوت باشد و در تعیین تأثیر این پیوندها بر شخص به ما کمک می کند.
درباره ِ اهمیت کیفیت، طول مدت و شدت تماسها این توضیح ضروری می نماید. امری که شخص در کودکی آموخته باشد، اثر آن عمیق تر از این است که در سنین بالا فراگرفته باشد. اگر کودکی احترام به قانون را در همان سنین پایین و اوان کودکی فراگرفته باشد، این امر ملکۀ ذهن او می شود و می تواند در طول زندگی در برابر وسوسۀ قانون شکنی مقاومت کند و رفتار بزهکارانه نیز تابع همین قاعده است.
نظریه ی پیوند افتراقی را می توان به انواع متعدد جرم و بزهکاری چه در جامعه و چه رد جائی مانند زندان نسبت داد. مثلاً برخی از شواهد مبین آنست که عده ای از جوانان شهری ممکن است برای نشان دادن صفات« کله شقی» و جرأت حادثه جوئی و نترس بودن خود، که برای آنان و گروههای همسن و سال شان ارزش تلقی می سود، به مواد مخدر روی بیاورند که عین همین امر در زندان ها به کرات مشاهده شده است. از اینرو شخص با موقعیت مساعدی که مثلاً در زندان( به لحاظ فشارهای روانی محیطی، دوری از خانواده، عدم آزادی، نظم و انضباط شدید و نیز وفور مواد مخدرو... ) احتمال اینکه به سمت مواد مخدر یا سایر اعمال بزهکارانه و انحراف روی آورد، بیشتر می گردد. نکته مهم قابل تذکر اینست که ساترلند با فمهوم کج رفتاری و انحراف به صورت فردی مخالف بوده لذا معتقد است که جرم، جنایت، بزهکاری و اصولاً هرگونه انحراف اجتماعی، تحت تأثیر ناخودآگاه و یا انگیزه های خفتۀ بیولوژیکی نیستند. در نظریه وی، مفهوم فراوانی معاشرت با افراد خلافکار و ناباب در محیط های مساعد بزهکاری و انحراف، مطرح می شود و نه معاشرت به تنهایی. مثلاً پلیس، زندانبانان، جرم شناسان و مددکاران اجتماعی با افراد مجرم معاشرت دارند، اما منحرف و مجرم نمی شوند، علت آن را باید در این امر دانست که الگوی رفتار مجرمان و بزهکاران مورد تأیید این افراد نیست و آنها تجربیات اجتماعی وسیعتر و با اهمیت تری دارند، به طوری که معاشرت با افراد کجرو در درجۀ دوم اهمیت برای آنها قرار دارد. بازهم در اینجا عمق رابطه و ارجحیتها با اهمیت هستند( کی نیا، 1388).
بزهکاری زنان و اهمیت آن
زنان در جهان امرز بیش از نیمی از جمعیت انسانی را شامل می شوند ولی هنوز جزء یکی از آسیب پذیرترین گروه های جامعه به حساب می آیند. انحرافات اجتماعی به ویژه انحراف زنان، سلامت و امنیت روانی- اجتماعی جامعه را تهدید می کند. جامعه برای بقا و پایدری خود باید تدابیر مناسبی برای جلوگیری از انحرافات زنان بزهکار و اقدام هایی برای بازپروری آن ها به عمل آورد و این امر مستلزم شناخت عوامل زمینه ساز و تشدید کننده گرایش به انحرافات است.
به طور کلی زمانی که بزهکاری مورد بررسی قرار می گیرد، در حقیقت کلیه پدیده های اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی، سیاسی، مذهبی، خانوادگی و مانند آن را در جامعه شمال می شود (ستوده، 1385).
اهمیت بزهکاری زنان را به طور خلاصه می توان چنین بیان کرد و دلایلی را در این خصوص بر شمرد:
جایگاهی که زن به عنوان همسر و مادر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارد.
حدود نیمی از پیکره اجتماع را زنان تشکیل می دهند و ربع قرن اخیر هم حضور زنان در عرصه های علمی بیشتر شده و به تبع آن حضور اجتماعی زنان هم افزایش یافته است. این امر نشانگر آن است که بر خلاف اکثر جوامع اسلامی دیگر، زنان در جامعه ایران منفعل نبوده بلکه کنشگر هستند، یعنمی تصمیم می گیرند که این تصمیم می تواند مربوط به جرم باشد.
افزایش حضور اجتماعی زنان در جامعه اعم از مجامع دولتی، نهاد های مدنی و مشاغل آزاد که این حضور اجتماعی زمینه تنش اصطکاک منافع با دیگران را ایجاد می کند که به تبع آن تغییراتی در نرخ بزهکاری زنان ایجاد می شود.
بالا رفتن نرخ بزهکاری زنان، در سال های اخیر ملاحظه می شود که حضور زنان در برخی جرائم افزایش یافته میزان بزه دیدگی آنان نسبت به گذشته فزونی داشته است.
مشارکت زنان در جرائمی که تا کنون مختص مردان تلقی می شد؛ امروز زنان حتی در جرائم تروریستی جرائم خشونت آمیز نیز مشارکت می کنند.
دلیل دیگر اینکه کشور ایران از نظر جغرافیایی در چهار راه اروپا، آسیا و آفریقا قرار دارد، این وضعیت خود باعث ایجاد تنوع فرهنگی در کشور ما شده و این تنوع فرهنگی باعث تنوع دیدگاه نسبت به زن شده است از این رو زنان جامعه ما با نوعی تکثر فرهنگی رو به رو هستند و این تنع خرده فرهنگ ها باعث ایجاد تفاوت هایی در نرخ بزهکاری بزه دیدگی زنان می شود.
در دهه های اخیر، سازمان ملل متحد، قطعنامه ها و اسناد چندی را در جهت احیاء و تقویت حقوق زنان ثصویب کرده است، مثلا در اعلامیه جهانی حقوق بشر سال 1948، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی سال 1996 – که ایران هم به آن ملحق شده است- به برخورد برابر زنان تاکید شده است. پس اسناد مذکور جزء منابع فرا ملی حقق ایران بوده و طبق ماده 9 قانون مدنی قابل استناد می باشند. این ملاحظات بین المللی خود دلیلی دیگری برای پرداختن به موضوع بزهکاری زنان می باشند (نجفی ابرند آبادی، 1384).
خصوصیات بزهکاری زنان
اولین خصوصیت بزهکاری زنان، شیوه مشارکت زنان در جرم می باشد. ارتکاب جرائم توسط زنان غالبا همراه دیگران و به صورت معاونت است حتی در برخی از جرائم، زنان نقش وسایل ارتکاب جرم دارند مانند قاچاق مواد مخدر و کالا که از زنان به عنان رابط یا باربر استفاده می شود (نجفی ابرند آبادی، 1384).
ویژگی دوم بزهکاری زنان، میزان کم تکرار جرم در زنان بزهکار است (نجفی ابرند آبادی و هاشم بیگی، 1390).
از دیگر ویژگی های قابل بحث بزهکاری زنان، حضور اندک زنان در پدیده مجرمانه است، که البته این موضوع خود علل مختلفی دارد، اولا از لحاظ جسمی، زنان ناتوان هستند و دوران بارداری، قاعدگی سبب می شود تا نتوانند بسیاری از جرائم را انجام دهند و همچنین از لحاظ روانی، بالا بودن عامل احساس و عاطفه در زنان، ترس، داشتن روحیه صلح جویانه و توجه بیشتر زنان به جنبه های معنوی و معتقدات مذهبی، عاملی جهت جلوگیری از ارتکاب بزه است. علل دیگری نیز هست که نشان می دهد زنان هم مانند مردان مرتکب جرم می شوند اما کشف نمی شود یا به صطلاح رقم سیاه جرم زنا بسیار بالاست و از جمله دلایل آن این است که اکثر شاکیان در مورد زنان از شکایت خود صرف نظر می کنند، شرکاء معاونین جرم معمولا مسئولیت جرم زنان را به عهده می گیرند، پلیس، داد سراها و دادگاه ها نسبت به جرم زنان ارفاق می کنند، برخی از جرائم مانند سقط جنین و اعمال منافی عفت آن قدر مخفیانه است که احتمال دستگیری مجرمین بسیار ادنک است و زرنگی، تبحر، فرم و شکل لباس زنان مانع از کشف جرائم آنان است (دانش، 1381).
"البته باید خاطر نشان کرد که از بین این ویژگی ها، فقط ویژگی اخیر هنوز کاملا وجود دارد، یعنمی درصد کم زنان در میان بزهکاران شناخته شده. در عوض، سایر خصوصیا بزهکاری زنان، امروزه در حال از بین رفتن است، میزان طفل کشی و مسموم کردن که ز جرائم زنانه محسب می شد یا به سطح پایینی تنزل پیدا کرده است یا به لحاظ جرم زدایی از سقط جنین در برخی کشور ها، دیگر جرم محسوب نمی شد. در خصوص تمایل زنان به معاونت در جرم، این تمایل در قلمرو جرائم علیه اشخاص و جرائم علیه اخلاق و عفت عمومی صداق است و بالاخره در خصوص تکرار جرم، میان بزهکری زنان و بزهکاری مردان شباهت وجود دارد (دانش، 1381). این در حالی است که گسن معتقد است نرخ تکرار جرم در زنان بالاتر از نرخ تکرار جرم در مردان می باشد ( کی نیا، 1388).
پیشینه تحقیق
در این قسمت پژوهش های انجام شده در در داخل و خارج ایران بر اساس سال پژوهش از جدید ترین به قدیمی ترین مورد مطرح می شود، لازم به ذکر است از آن جا که پژوهش حاضر به مقایسه سبک های هویتی و میزان شیوع اختلالات روانی در زنان زندانی می پردازد و محقق در طی جستجوی خود با پژوهشی به این عنوان که هر دو مولفه ی این پژوهش را در برگیرد، مواجه نشده است، لذا در ابتدا پژوهشهای مربوط به سبک های هویتی در زندانیان و سپس مطالعات مربوط به شیوع اختلالات روانی در این گروه ارائه شده است.
پژوهش های انجام شده در ایران
يافته هاي پژوهش علمی و حیدری (1390)، نشان داد كه بين پايگاه هويت جوانان و ارتكاب جرايم رابطه معني داري وجود دارد، نمرات پايگاه هويت آشفته يا پراكنده در جوانان مجرم بطور معني داري بالاتر از ميانگين اين پايگاه هويت در جوانان عادي مي باشد و هرچه فرد كمتر بحران هويت را تجربه كرده باشد و به تعهد كمتري رسيده باشد بيشتر احتمال دارد كه اقدام به بروز رفتارهاي مجرمانه نمايد.
یافته های پژوهش باقری، بهرامی و جلالی (1388) در برسی رابطه ی بین سبکهای دلبستگی و نوع هویت بر روی 50 زندانی زن و 50 زندانی مرد نشان داد بین سبکهای دلبستگی و نوع هویت رابطه ی معناداری وجود دارد. زندانیان دارای سبک دلبستگی ایمن به ترتیب دارای پایگاههای هویت موفق و در حال تعلیق بودند، در صورتی که زندانیان با سبک دلبستگی ناایمن (اجتنابی و مضطربـ دوسوگرا) بیشتر دارای پایگاههای هویت آشفته و زودرس بودند.
در راستای پژوهش علمی و حیدری، شاره و آقامحمدیان (1385)، در پژوهشی با عنوان رابطه ی پایگاه های هویت و فرار دختران از خانه، تعداد 20 نفر از دختران معتاد ساکن مرکز بهزیستی طوس شهر مشهد و 20 نفر از دختران عادی را که از لحاظ سن و تحصیلات همتا سازی شده بودند، مورد مطالعه قرار دادند. نتایج این پژوهش نشان داد که نمرات پایگاه هویت معوق در دختران فراری به طور معناداری بالاتر از میانگین این پایگاه در دختران عادی بود.
براساس تحقیقات غرابی و همکاران (1384) در مطالعه ی وضعیت هویتی نوجوانان تهرانی بین هویت و روش های مقابله ای افراد، ارتباط وجود دارد. افراد دارای هویت های پیشرفته تر و متعهد تر، از مهارت های مقابله ای مؤثرتری استفاده می کنند و در شرایط پرخطر، عملکرد بهتری دارند.
در راستای سوال سوم پژوهش حاضر، غضنفری (1382) در پژوهش خود با عنوان بررسی تاثیر هویت و راهبرد های مقابله ای بر سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی شهر اصفهان به این نتیجه دست یافت که، سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری با سلامت روانی، افسردگی، اضطراب، اختلال در عملکرد و نشانه های جسمانی رابطه منفی دارد ولی سبک هویت سردرگم با سلامت روانی، اضطراب و افسردگی رابطه مثبت دارد و با اختلال در عملکرد اجتماعی و نشتانه های جسمانی رابطه ای ندارد. در مجموع نتایج بیانگر آن بود که نوجوانانی که هویت موفق دارند، از سلامت روان بیشتری برخوردارند و نوجوانی که هویت سردرگم دارند از سلامت روان کمتری برخوردارند.
در این قسمت به پژوهش های مربوط به شیوع اختلالات روانی در زندانیان پرداخته می شود؛ قاسم بکلو، الهی، جوان و محمود زاده (1392) در پژوهشی با عنوان "بررسی میزان شیوع ختلالات روان پزشکی در زندانیان مرد زندان خوی" به این نتایج دست یافتند: شیوع کلی اختلالات شخصیت در نمونه ی 210 نفری آن ها 8/58% درصد بود، که از این درصد 9/77% دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی و 1/24% دارای اختلال شصیت مرزی بودند.26% نمونه نیز دارای اختلال روان پزشکی در محور یک بودند، که در میان آن ها اختلال افسردگی خفیف (3/5%) و اختلال افسردگی اساسی (8/4%) بیشترین میزان شیوع را به خود اختصاص می دادند.
نورمحمدی (1389)، در پژوهشی با عنوان " بررسی اختلالات روانی در نوجوانان پسر بزهکار کانون اصلاح و تربیت و غیر بزهکار 14-18 ساله قزوین" نشان داد که میزان اختلال هیپوکندری، اختلال انحراف اجتماعی و اختلال پارانویا در نوجوانان بزهکار بیش از نوجوانان غیر بزهکار است.
در بررسی شیوع اختلالات شخصیت در 80 نفر از زندانیان زن زاهدان توسط مظاهری و همکاران (1389) مشخص شد که در 95% از نمونه ی مود بررسی یکی از انواع اختلالات شخصیت قابل مشاهده است. اختلال شخصیت ضد اجتماعی با 2/86 درصد، اختلال وابستگی دارویی 60 درصد و اختلال شخصیت دیگر آزار-پرخاشگر با 2/56 درصد به ترتیب شایع ترین اختلالات شخصیت بودند.
رستگاری نیا (1388)، در پژوهشی با عنوان " اختلالات روانی شایع در بین زندانیان و تاثیر اشتغال به کار در آن " تعداد 70 نفر از زندانیان زندان شهر آباده را به صورت تصادفی انتخاب و میزان شیوع را در آن ها بررسی کردند. نتایج این بررسی نشان داد که در مجموع بیشترین شدت اختلالات روانی در بین زندانیان، انحراف ضد اجتماعی و افسردگی و کمترین آن در هیپوکندری (خود بیمار انگاری)، مانیا، اسکیزوفرنی و شخصیت هیستریک است.
آراسته و شریفی سقز (1387) در پژوهشی با عنوان " میزان شیوع اختلالات روانپزشکی در زندانیان زندان مرکزی سنندج" نشان دادند که شیوع کلی اختلالات شخصیت در نمونه ی آن ها 8/55% بوده که از این درصد 9/75% دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی و 1/24% دارای اختلال شخصیت مرزی بوده اند. 26% درصد این نمونه دارای اختلال روانپزشکی در محور یک بودند.
در بررسي وضعيت سلامت روان درمعتادان تزريقي زندان كاشان در سال 1386 توسط قریشی، احمد وند و سپهرمنش، از از 48 معتاد تزريقي كه بر اساس آزمونGHQ–28 مشكوك به اختلال شناخته شدند، اختلال شخصيت ضد اجتماعي در 28 نفر (6/63%)، اختلالات خلقي در 21 نفر (7/47%)، اختلالات اضطرابي در 8 نفر (1/18%) و اختلال انطباقي در 3 نفر (8/6%). همچنين 19 نفر (1/43%) داراي چند اختلال بودند و 25 نفر (8/56%) تنها داراي يك اختلال بودند. در اين پژوهش بين سن، مدت زنداني بودن، نوع جرم، وضعيت تاهل، وضعيت شغل و سطح تحصيلات با اختلال رواني رابطه معني داري مشاهده نشد. با اين حال وجود اختلال رواني در مردان معتاد تزريقي بيكار و معتادين تزريقي زير 30 سال بيشتر از ساير معتادين تزريقي بود.
پژوهش امام هادی و همکاران (1385) که به بررسی فراوانی اختلالات روانی در 136 زندانی مرتکب قتل عمد پرداخته است نشان داد که حدود 87 درصد آنان از نوعی اختلال روانی رنج می برند که در این میان پرخاشگری، اضطراب، شکایات جسمانی، بیشترین و وسواس و فوبیا کمترین آنان را شامل می شود. در همین راستا، بررسی شيوع اختلالات روانپزشكي در زندانيان مرد زندان قصر تهران نشان داد که شيوع طول عمر كليه اختلالات 83% و شيوع حال حاضر آنها 9/46% به دست آمد كه از نظر طول عمر اختلالات مربوط به مصرف مواد با 78% و اختلالات خلقي با 7/48% بيشترين شيوع را داشتند، در حالي كه شايع ترين اختلالات ملاحظه شده در زمان بررسي اختلالات خلقي و اختلالات انطباقي به ترتيب با 7/30% و 6/12% بودند. ميزان كلي اختلالات در زير گروه مالي كمتر از ساير جرايم بود. در زير گروه جرايم مربوط به مواد مخدر ميزان اختلالات اضطرابي كمتر و اختلالات مربوط به مصرف مواد شيوع بيشتري داشتند (شريعت، اسعدي، نوروزيان، پاك روان نژاد، يحيي زاده و آقايان، 1385).
نتايج بدست آمده از پژوهش اشکانی و همکاران (1381)، در برررسی همه گیر شناسی اختلال های روانی در مردان زندان عادل آباد شیراز نشان داد كه 1/75% از افراد مورد بررسي مبتلا به اختلالهاي رواني بوده اند كه در اين ميان اختلال هاي خلقي 9/41%، اختلال هاي شخصيتي 2/32%، اختلال هاي اضطرابي1/8%، اختلال هاي عضوي ـ مغزي و اختلال هاي روانتني 45/6%، اختلال هاي روانپريشي 64/5% و اختلال هاي شبه جسمي 64/5% را به خود اختصاص داده بودند.
پژوهش بهرامی (1378) با عنوان " بررسی اختلال های روانی نزد زندانیان مرد و مقایسه ی آن با افراد عادی" بیانگر این بود که شیوع و شدت اختلالات روانی در ابعاد نه گانه پژوهش یعنی: ترس های مرضی، اضطراب، شکایات جسمانی، روان پریشی، افسردگی، افکار پارانوئیدی، پرخاشگری، حساسیت بین فردی و وسواس به طور معنی داری بیشتر از افراد عادی است. در سه بعد وسواس، اکار پارانوئیدی و حساسیت بین فردی شدت اختلال بیش از سایر ابعاد دیده شد.
پژوهش های انجام شده در خارج از ایران
مطالعه ی فرایرز، اسچمورو، لانگ، مارگولیس، هنی، بری، بروون، بارباری و هردس (2013)، نشان داد که 1/20% از مردان و 8/24% از زنان در زندان میشیگان مشکل روانی جدی دارند. در مردان نشانگان منفی (6/9%) و در زنان ابتلا به افسردگی (8/14%) بیش از سایر اختلالات مشاهده شد.
مطالعه ی نیدو و ام کیز (2012) در زندانیان آفریقای جنوبی نیز نشان داد که 4/54 درصد از زندانیان در محور یک حداقل یک بیماری دارند. شایع ترین اختلال، اختلال سوء مصرف الکل و مواد بود (42 درصد) و 3/23 درصد از زندانی ها با اختلالات سایکوتیک، دو قطبی، افسردگی و اضطراب درگیر هستند، در حالی که 1/46 درصد از آنها مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی تشخیص داده شده اند. نیدو و ام کیز به عدم تشخیص به موقع اکثر این اختلالات در زندانی ها و عدم درمان آن ها نیز اشاره کردند.
مالکین (2012) نیز در پژوهشی که بر روی 153 هزار زندانی زن و مرد انجام داد، در بیستمین کنگره ی روان شناسی نتایج ذیل را اعلام کرد: اختلال اسکیزوفرنی در 1/13% زنان و 2/20% مردان، اختلال های شخصیت در 28% زنان و 7/20% مردان، عقب ماندگی ذهنی در در 8/18% زنان و 9/14% مردان، اختلالات روانی عضوی در 7/21% زنان و 6/32% مردان، اختلالات خلقی در 9/7% زنان و 4/7% مردان، زوال عقل در 5/0% زنان و 8/1% مردان و اختلالات سوء مصرف مواد تنها در 4/2% زندانی ها مرد دیده شد.
پژوهشی که دولت استرالیا به سرپرستی دکتر اندرو رفشاگ در زندان های استرالیا انجام داد (2012) نشان داد، یک سوم از زندانی ها سابقه ای از اختلالات روانی دارند، 16 درصد از آن ها جهت رفع مشکل خود دارو مصرف می کنند و 14 درصد آن ها از اختلالات روانی جدی رنج می برند.
مقایسه ی جمعیت عمومی با جمعیت زندانیان در کشور های غربی، وجود شیوع بیشتر اختلالات روانی مانند سایکوز، افسردگی، اختلالات شخصیت و اعتیاد به مواد در میان زندانیان نشان داد ( فاضل و بیلارگون، 2011). مطالعه فاضل و همکارش نشان داد که اختلالات روانی در زنان زندانی بیشتر از مردان است. اختلالات سایکوز در 4% مردان و 4% زنان، افسردگی در 10% مردان و 12% زنان، اختلال شخصیت در 65% مردان و 42% زنان، اعتیاد به مواد در 48-10% مردان و 60-30% زنان، ناتوانی ذهنی در 1.5-0.5% مردان و 1.5-0.5% زنان و اختلال استرس پس از سانحه در 21-4% مردان و 20-10% زنان مشاهده شده است.
در پژوهش ایتان، هالر، ولف، سروتی، سبو، برتراند و نیوئیو (2010)، تقریبا در میان 3/45% از مردان زندانی و 6/56% از زنان زندانی نشانه های روان شناختی، اضطرابی، مشکلات خواب و اعتیاد دیده شد.
مطالعه ای که توسط بیمارستان دانشگاه اسلو (2010)، جهت بررسی شیوع اختلالات روانی در زندانیان انجام شد نشان داد، 4 درصد از زندانیان از اختلال سایکوتیک، 11 درصد از افسردگی اساسی و 11 درصد از اختلالات خواب رنج می برند. شیوع اختلالات سایکوتیک و افسردگی اساسی به ترتیب 30 و 50 درصد بالاتر از جمعیت عمومی تخمین زده شد.
مطالعه ی استدمن، اوشر، رابینز، کیسی و ساموئل (2009) در بررسی شیوع اختلالات روانی در زندانیان نشان داد که 5/14 درصد مردان و 31 درصد زنان زندانی از یک بیماری روانی جدی رنج می برند.
پژوهش جیمز و گلاز (2006) بیانگر آن بود که 73 درصد از زنان و 55 درصد از مردان در زندان های سیاسی، 75 درصد از زنان و 63 درصد از مردان در زندان های غیر سیاسی حداقل به یکی از انواع اختلالات روانی مبتلا می باشند.
در یک نمونه ی 80 نفری از مردان زندانی در یونان، شیوع اختلالات روانی تقریبا 8/78 درصد بود (فوتیادو، لیوادیتیس، مانوو، کانجوتو و زنیتیدیس (2006). تشخیص های اصلی شامل: اختلال اضطرابی (5/37%)، افسردگی اساسی (5/27%)، اختلال شخصیت ضد اجتماعی (5/37%)، اعتیاد به الکل (3/26%)، اعتیاد بع مواد افیونی (5/27%) و اختلال اسکیزوفرنی و دو قطبی (2/11%) بود. بهره ی هوشی 15% نمونه ی مطرح شده زیر 75 بود.
اندرسون (2004)؛ در مطالعه ی مروری خود به این نتیجه رسید که علائم اسکیزوفرنی و اعتیاد به مواد نسبت به سایر اختلالات روانی در میان زندانیان بیش از جمعیت عمومی بوده و این میزان در حال افزایش است. وی بیان داشت که یکی از مشکلات این است که بسیاری از بیماری های روانی در زندانیان تشخیص و در نتیجه درمان نخواهد شد.
فاضل و دانش (2002) پس از بررسی 62 مطالعه که بین سال های 1966 و 2001 دز زندان ها انجام شده است به این نتیجه دست یافتند که تقریبا 17 زندانی ها در کشور های غربی (استرالیا، کانادا، ایرلند، فنلاند، نروژ، سوئد، نیوزلند، انگلیس و آمریکا) از بیماری های روانی رنج می برند. طبق مطالعه ی آن ها تقریبا 4% مردان و زنان زندانی بیماری های سایکوتیک دارند، 10% مردان و 12% زنان افسردگی اساسی، 42% زنان و 65% مردان اختلال شخصیت دارند که 21% این زنان و 47% مردان اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند.
فرایرز، بروگا، گراندز و همکاران (1998) شیوع اختلالات روانی را در زندانیان این گونه گزارش کرده اند؛ تقریبا 7 درصد از مردان زندانی بدون سابقه ی قبلی از بازداشت شدن و 10 درصد از مردانی که بیش از یک بار بازداشت شده اند و 14 درصد از زنان در هر دو گروه مبتلا به نوعی از اختلالات روانی بوده اند و قبل از زندان نیز تحت تاثیر وضعیت روانی خود قرار داشته اند.
جمع بندی و بحث و نتیجه گیری
همان طور که گفته شد میان جرم و اختلالات روانی نوعی رابطه ی دوسویه ی تنگاتنگ وجود دارد، از یک طرف ممکن است فرد چون یک بیمار روانی است به اعمال مجرمانه دست بزند و از سوی دیگر ممکن است که ارتکاب جرم فرد را از نظر روانی در وضعیت نا مناسبی قرار دهد.
اهمیت رابطه ی مطرح شده بین جرم و سلامت روان زندانی ها پژوهشگر را به این سمت سوق داد که میزان شیوع اختلالات روانی در جامعه زندانی چگونه می باشد. پژوهش های داخل و خارج از ایران نیز این موضوع را نشان داد، که میزان شیوع اختلالات روانی در جامعه زندانیان بیش از جمعیت عمومی است و این میزان در حال افزایش است. افزایش میزان اختلالات روانی در زنان زندانی نیز گزارش شده است، لذا با توجه به اهمیت و جایگاهی که زن در خانواده دارد، بررسی وضعیت زنان زندانی در این پژوهش به عنوان یکی از اهداف مهم مورد پیگیری قرار گرفت.
در قسمت مربوط به ویژگی های زنان زندانی نیز این موضوع مطرح شد، که در گذشته های دور زنان به سمت ارتکاب هر نوع جرمی نمی رفتند اما امروز مشاهده می شود که جرم های خشونت آمیز در بین این گروه افزایش یافته است و یکی از عواملی احتمالی می تواند سبک هویتی غالب در زنان زندانی باشد. همانطور که مطرح شد مارسیا هویت را در شیوه ی تصمیم گیری و حل مساله ی مربوط به آینده افراد دخیل می داند و پژوهش های انجام شده در ایران سبک هویت اکثر زندانی ها را آشفته/ سردرگم گزارش می کند، اما اینکه در زندانیان مرتکب هر نوع جرمی چه سبک هویتی بیشر دیده می شود، تا آنجا که پژوهشگر جستجو کرده است، پژوهشی وجود ندارد و این مساله به عنوان یکی از سوال های ذهنی پژوهشگر در این مطالعه ارزیابی شد.
منابع
ابوالمعالی، خدیجه. (1389). نظریه های جرم شناسی و بزهکاری. تهران، انتشارات ارجمند، چاپ اول.
احمد زاده، مهناز. (1386). بررسی میزان گرایش به خود کشی و ارتباط آن با هویت های موفق، زودرس و سردرگم و معوق و سبک های هویت در نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
احدی، حسن. جمهری، فرهاد. (1384). روان شناسی رشد نوجوانی، بزرگسالی (جوانی، میانسالی و پیری). تهران، چاپ و نشر بنیاد.
آراسته، مدبر. شریفی سقز، بیان. (1387). میزان شیوع اختلالات روان پزشکی در زندانیان زندان مرکزی سنندج، فصل نامه علمی پژوهشی اصول سلامت روانی، سال دهم، شماره 40. 311-316.
آزاد، حسین. (1387). آسیب شناسی روانی 1، تهران، انتشارات بعث، چاپ دهم.
اردبیلی، محمد علی. (1389). جرائم و مجازات ها، تهران، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
اسماعیلی، ایرج. (1387). بررسی مدت حبس و کیفیت زندگی زندانیان، ماهنامه اصلاح و تربیت، سال هفتم، شماره 73.
اتکینسون، ریتا، ال. اتکینسون، ریچارد، ال. اسمیت، ادوارد، ای. بم، داریل، جی. هوکسما، سوزان، نولن. (2000). زمینۀ روانشناسی هیلگارد. مترجمان: محمدنقی براهنی، بهروز بیرشک، مهرداد بیک، رضا زمانی، سعید شاملو، مهرناز شهرآرای، یوسف کریمی، نیسان گاهان، مهدی محیالدین، کیانوش هاشمیان. (1385). تهران. نشر رشد.
اشکانی، حمید. ده بزرگی، غلامرضا، شجاع. (1381). همه گير شناسي اختلالهاي رواني در مردان زندان عادل آباد شيراز. فصلنامه روانپزشكي، روانشناسي باليني و يهداشت روان .سال هشتم، شماره 2. 4-10.
امام هادی، محمد علی. جلیلوند، مریم. صالحی، منصور. (1385). فراوانی اختلالات روانی در مجرمان قتل عمد، فصل نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 20.
انجمن روان پزشکی آمریکا. (2000). متن تجدید نظر شده ی راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی، ترجمه ی محمد رضا نیکخو. (1381). تهران، انتشارات سخن، چاپ چهارم.
آئین نامه اجرایی سازمان زندانها مصوب 20 آذر 1380 انتشارات راه تربیت .
باقری، خدیجه. بهرامی، هادی. جلالی، محمد رضا. (1388). رابطه بین سبکهای دلبستگی با نوع هویت در زندانیان 15-30 ساله، فصل نامه روان شناسی کاربردی، سال سوم، شماره 3.
بهبودی شبخانه، زهرا. (1388). رابطه بین تفکر انتقادی و سبک های هویت با خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان سال دوم دبیرستان. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
بهرامی، هادی. (1378). بررسی اختلال های روانی نزد زندانیان مرد و مقایسه ی آن با افراد عادی. فصل نامه اندیشه و رفتار. شماره 1 و 2. 37- 44.
پالاهنگ، حسن. وکیل زاده، جهان الدین. دریس، فاطمه. (1381). بررسی فراوانی اختلال های شخصیت در مجرمین مرد زندانی در زندان شهر کرد. فصل نامه اندیشه و رفتار، سال هشتم، شماره 3. 57-64.
جراره، جمشید. (1380). بررسی تاثیر مشاوره ی گروهی با رویکرد واقعیت درمانی در کاهش بحران هویت دانش آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
خباز، محمود. (1389). آزمون مدل علی سبک های فرزند پروری ادراک شده، سبک های هویت و تعهد هویت در دانش آموزان منطقه سم دبیرستان منطقه دو شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
دادستان، پریرخ. (1389). روان شناسی جنایی، تهران، انتشارات سمت، چاپ هشتم.
دانش، تاج زمان. (1381). مجرم کیست، جرم شناسی چیست؟ تهران، انتشارات کیهان، چاپ نهم.
رحیمی نژاد، عباس. (1379). بررسی تحول هویت و رابطه آن با حرمت خود و حالت اضطراب در دانشجویان دوره کارشناسی. رساله دکتری : تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
رستگاری نیا، ژیلا. اختلالات روانی شایع در بین زندانیان و تاثیر اشتغال به کار در آن، ماهنامه ی اصلاح و تربیت، شماره 84، 30- 33.
روزنهان، دیوید ال و سلیگمن، مارتین ای.پی. (2000). روانشناسی نابهنجار آسیب روانی. ترجمه یحیی سید محمدی (1382). تهران. ساوالان.
ستوده، هدایت الله. میرزایی، بهشته. پازند، افسانه. (1390). روان شناسی جنایی. تهران، نشر آوای نور، چاپ هفتم.
ستوده، هدایت الله. (1385). آسیب شناسی اجتماعی جامعه شناسی انحراف، تهران، انتشارات آوای نور، چاپ شانزدهم.
سعادتی شامیر، ابوطالب. (1383). بررسی ارتباط بین سبک های هویت برزونسکی (اطلاعاتی، هنجاری، سردرگی/اجتنابی) با سلامت عمومی و مسئولیت پذیری در دانشجویان دانشگاه های تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه خوارزمی.
سلیمی، علی. داوری، محمد. (1380). جامعه شناسی کجروی، جلد اول، قم، نشر پژوهشکده ی حوزه و دانشگاه.
شاره، حسین. آقامحمدیان، حمیدرضا. ( 1386 ). رابطۀ پایگاه هویت و فرار دختران از خانه، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال سیزدهم، شماره 2 .122-127 .
شاملو، سعید. (1390). مکتب ها و نظریه ها در روان شناسی شخصیت. تهران، انتشارات رشد.
شریعت، سید وحید. اسعدی، محمد. نوروزیان، مریم. پاکروان نژاد، مهدی. یحیی زاده، امید. آقایان، شاهرخ. (1385). شیوع اختلالات روان پزشکی در زندانیان مردان زندان قصر تهران. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. دوره 64. شماره 3. 25-36.
شکرایی، زهرا. (1380). بررسی و مقایسه پایگاه های هویت در میان دختران و پسران دانشجو. پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
شمس، علی. (1388). آسیب شناسی زندان. تهران، نشر مرکز آموزش علمی کاربردی سازمان زندان ها، چاپ اول.
صدیق سروستانی، رحمت الله. (1387). آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات اجتماعی)، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوم.
عظیمی، مرتضی. (1387). رابطه ی بین هیجان خواهی، سبک های هویت و میزان اعتیاد پذیری دانش آموزان پسر مقطع پیش دانشگاهی شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
علمی، محمود. حیدری، رضا. (1390). رابطه پايگاه هويت و جرم در بين جوانان آذربايجان، فصل نامه مطالعات امنیت اجتماعی.
غرابی، بنفشه. عاطف وحید، محمدکاظم. دژکام، مجمود. محمدیان، مهرداد. ( (1384.، راهبردهای مدارای نوجوانان تهرانی در وضعیت های مختلف هویتی، فصلنامه اندیشه و رفتار، سال یازدهم، شماره .2 164-175
غضنفری، احمد. (1382). بررسی تاثیر هویت و راهبرد های مقابله ای بر سلامت روان دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی شهر اصفهان، پایان نامه دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
قاسم بکلو، یونس. الهی، فرهاد. جوان، عیسی. محمودزاده، عبدالحسین. (1392). بررسي وضعيت سلامت روان معتادان زندان خوي در سال 91. ماهنامه اصلاح و تربیت. سال یازدهم. شماره131. 7- 11.
قریشی، فاطمه سادات. احمد وند، افشین. سپهر منش، زهرا. (1389). بررسي وضعيت سلامت روان درمعتادان تزريقي زندان كاشان در سال 1386. دو ماهنامه پژوهنده. سال پانزدهم، شماره 2. 67-72.
قره گزلو، مریم. (1388). بررسی و مقایسه روایت های نوجوانان دختر 15 تا 20 ساله در ارتباط با سبک های هویتی آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
سادوک، بنیامین. سادوک، ویرجینیا. (2007). خلاصه روانپزشکی (علوم رفتاری/ روان پزشکی بالینی). ترجمه ی فرزین رضاعی. تهران. نشر ارجمند (1390). چاپ سوم.
کی نیا، مهدی. ( 1388). مبانی جرم شناسی، جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم، ویراش اول.
گسن، ریموند. (2008). جرم شناسی نظری، ترجمه ی مهدی کی نیا. تهران. انتشارات علامه طباطبایی (1388). چاپ شانزدهم.
گیدنز، آنتونی. (1993). جامعه شناسی، ترجمه ی منوچهر صبوری. تهران(1382)، نشر نی.
متولی خامنه، مرتضی. (1384). زنان زندانی (ایجاد یک آینده بهتر، ماهنامه اصلاح و تربیت، سال چهارم، شماره 45، 42-46.
محسنی، نیک چهره. (1383). نظریه ها در روان شناسی رشد: شناخت اجتماعی و عواطف، تهران. پردیس.
مظاهری، مهرداد. خلیقی، نسرین. رقیبی، مهوش. سرابندی، حسن. (1389). شيوع اختلالات شخصيت در ميان زندانيان زن زندان زاهدان، مجله ی تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، دوره 13، شماره 3.
مهدوی نیا، عسگر. (1389). اختلال روانی از نظر فقه و حقوق و روان پزشکی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
میلانی فر، بهروز. (1383). بهداشت روان، تهران، نشر قومس.
نجفی ابرندآبادی، علي حسين و هاشم بيگي، حميد. (1390). دانشنامه جرم شناسي، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ دوم.
نجفی ابرند آبادی، علی حسین. (1384). تقریرات درس جرم شناسی، دانشگاه مفید قم.
نوربالا، احمد علی. محمد، کاظم. باقری یزدی، سید عباس. یاسمی، محمد تقی. (1381). بررسی وضعیت سلامت روان در افراد 15 سال و بالاتر در جمهوری اسلامی ایران. مجله حکیم. سال پنجم. شماره یک، 10- 1.
نور محمدی، حسن. بررسی اختلالات روانی نوجوانان پسر بزهکار کانون اصلاح و تربیت و غیر بزهکار 14-18 ساله، طرح تحقیقاتی: اداره ی کل زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان قزوین، ماهنامه اصلاح و تربیت، سال دهم، شماره 108، 33-35.
Andersen, H. S. (2004). Mental health in prison populations. A review — with special emphasis on a study of Danish prisoners on remand. Acta Psychiatrica Scandinavica, 110(Suppl. 424), 5−59.
Australian Institute of Health and Welfare. ( 2012). The mental health of prison entrants in Australia 2010. Bulletin no. 104. Cat. no. AUS 158. Canberra: AIHW.
Berzonsky, M. D. (2004). Identity Style and well-being: does commitment matter? An International Journal of Theory Research, 3 (1): 131-142.
Correctional Service Canada (2007). Addressing mental health needs of offenders. Let's Talk, 32, 1–20.
Centre for Research and Education in Forensic Psychiatry Oslo University Hospital (2010). Mental disorder and violence in the mental health and the correctional system: different services with overlapping challenges? 1006, 1-66.
Easley, C. E(2011). Together we can make a difference: The case for transnational action for improved health in prisons. public health. 125: 675-679.
Eytan, A. Haller, D. M. Wolff, H. Cerutti, B. Sebo, P. Bertrand, D. Niveau, G. (2010). Psychiatric symptoms, psychological distress and somatic comorbidity among remand prisoners in Switzerland, International Journal of Law and Psychiatry.1-7.
Fazel, S., & Baillargeon, J. (2011). The health of prisoners. The Lancet, 377, 956–965.
Fazel, S., & Lubbe, S. (2005). Prevalence and characteristics of mental disorders in jails and prisons. Current Opinion in Psychiatry, 18, 550−554.
Fazel, S., & Danesh, J. (2002). Serious mental disorders in 23000 prisoners: A systematic review of 62 surveys. Lancet, 359, 545−550.
Fotiadou, M. Livaditis, M. Manou, I. et al. (2006). Prevalence of mental disorders and deliberate self-harm in Greek male prisoners. Int J Law psychiatry, 29 (1): 68-73.
Fries. B. E. Schmorrow. A. Lang. S. W. Margolis. P. M. Heany. J. Brown. G.P. Barbaree. H. E. Hirdes. J. P. (2013). Symptoms and treatment of mental illness among prisoners: A study of Michigan state prisons. International Journal of Law and Psychiatry 36.316–325.
Fryers T, Brugha Y, Grounds A et al. (1998). Severe mental illness in prisoners. Br Med J;317:1025-6.
Green, BL, Miranda, J, Daroowalla, A & Siddique, J.(2005) ‘Trauma exposure, mental health functioning, a programme need of women in jail’. Crime Delinquency
, 51, 133-151.
HM Prison Service (2008). Women prisoners: Prison service order 4800. Online. http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110603043057/hmprisonservice.gov.uk/ adviceandsupport/prison_life/femaleprisoners/ (Accessed 04/05/2012).
James, D. & Glaze, L. E. (2006). Mental health problems of prison and jail inmates, U. S Department of justice. 91, 1-12.
Kroger, Jane. (2000), “Identity development during Adolescence”, Blackwell Handbook of Adolescence. 205-226.
Lawrie R. (2003) Speak out, speak strong. Sydney: Australian indigenous law reporter.
McNeil, DE., Binder, RL., & Robinson, JC. (2005) ‘Incarceration Associated With Homelessness, Mental Disorder, and Co-occurring Substance Abuse’ Psychiatric Services , 56, 840-846.
Mageletta, P. R., Diamond, P.M., Faust, E., Daggett, D.M., & Camp, S. D. (2009). Estimating the mental illness component of the service need in corrections: Results from the mental health prevalence project. Criminal Justice and Behavior, 36, 229–244.
Malkin. D. A. (2012). Severe mental disorders among prisoners. European Psychiatry. 27. 1-1.
Naidoo. S. Mkize. DL. (2012). Prevalence of mental disorders in a prison population in Durban, South Africa. Afr J Psychiatry;15:30-35.
Quaker Council for European Affairs (QCEA).(2007).Women in prison: A review of the conditions in member states of the Council of Europe. Geneva: QCEA (Online: http://www.qcea.org/wp-content/uploads/2011/04/rprt-wip1-main-en-feb- 2007.pdf [Accessed 13/06/2012]).
Steadman. H. J, Osher. F. C. Robbins. P. C. Case. B. Samuels. S. (2009). Prevalence of Serious Mental Illness Among Jail Inmates. PSYCHIATRIC SERVICES..60. 6. 761-766.
Walmsley R. (2003). World prison population list. 4th ed. Research Findings 188. London: Home Office Research Development and Statistics Directorate on Remand.