مباني نظري کیفیات زیبایی شناسی (docx) 19 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 19 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
زیبایی شناختی
زیبایی در مفهوم مطلق آن خالق هنر است. زیبایی که امروزه از مباحث عمدهی فلسفی و هنری است از دیرباز در انواع هنر نقشی بسزا داشته است. اگرچه به صورت شخصی و جداگانه و تحت عنوانی ویژه مورد بحث قرار نگرفته است که در هنرهای بحث زیبایی و جمال دراندیشههای اسلامی سابقهای طولانی داشته و مطرح شده است(یزدانی،1382،ص21).
«تنها آنچه زیباست شایسته دوست داشتن است و آن چه زیبا نیست در خور دوست داشتن نیست» (تواکو، ترجمه بینا، 1390، ص 19).
اهمیت زیبایی شناختی و محیط از دیدگاه اسلام و قرآن
سپاس خدای را که تجلیات جمالش بر هستی از ملک و ملکوت سایه افکنده و فیض جاریش همگان را شامل گشته است. از ازل با سیمای جمال و جلالش هر چه زیباتر جلوه نمود و فیض و نور صفات و اسماء او سراپای هستی را به گلشن سرای محبت و شوق بدل نمود و عارفان را چنان شیفته و شیدای خود نمود که سرور عارفان در جذبه جمالش گفته :" و شقاق الی قربک فی المشتاقین" (مفاتیح الجنان)
در هر موجودی صفات کمال و جمال و جلال و وحدانیتش نمایان است و هر ذره آینهای است صیقلی در مقابل جمال بس جمیل او و هویداگر آن گنج مخفی که دوست داشت بی حجاب شناخته گردد.
در صورت هر چه گشت موجوداز فرط ظهور گشت مخفیبنمود جمال خویش رخساردر عین خفا نمود اظهار
و نیز هوالذی فی السماء اله و فی الارض اله (آشتیانی، 1376،ص55)
در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زدجلوهای کرد رخت دید ملک عشق نداشت عقل میخواست که ز آن شعله چراغ افروزدعشق بیدار شد و آتش به همه عالم زدعین آتش شد از این غیرت و بر آدم زدبرق غیرت بدرخشید و جهان بر هم زد
(ابتهاج، 1374، ص146)
جمال و زیبایی با حقیقت ارتباط دارد و جمیل یکی از اسماء حق است. در حدیث آمده است که ان الله جمیل و یحب الجمال یعنی خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. در حدیثی آمده است کتب الله الاحسان علی کل شیء یعنی خداوند حسن و زیبایی را بر همه چیز نوشته است. (اعوانی، 1375، ص 321)
آگاهی از پدیده زیبایی شناختی قرآن از حیث زبان، سبک وریتم این ایده را نزد ما ژرفا بخشید که متن قرآن پدیده زبانی ویژهای است با زیبایی شناسی منحصر به فرد. (جمعه،ترجمه سیدی،1391،ص19)
پس زیبایی آفرینش الهی در انسان و هستی گشاینده راه عقل برای آگاهی از زیبایی متن قرآن و شکوه آن به مثابه تصویر کمال مطلق در حق و خیر و هنر و در زمان و مکان است و به اعتبار رابطه آن با آدمی رابطهای است که در آفرینش مفاهیم زیبایی و درک طبیعت آن مفاهیم و کارکردها و مقاصد آن و شناخت معیارها و ارزشهای آن سهیماند. پس قرآن مشتمل بر جمال و زیبایی و هم مشتمل بر شکوه و زیبایی است. متن قرآن دارای قدرت زیبایی شناختی نظم دهنده آگاهی زیبایی شناختی در نظام مند کردن زیبایی زندگی بشری ترسیم توازن دقیق در آن است. (جمعه،ترجمه سیدی،1391،ص24)
شرح جمال و جلال خدا در صورت حسی و متافیزیکی آن نیست. وصف خداوند آن گونه که در مصحف مبارک قرآن کریم آمده، اوست که هیچ چیز به او شباهت ندارد، اوست که آفریننده عالم و عالمیان است. صفت جمال یکی ارصفات اوست و با همه زیباییهایی که قابل تصور است متفاوت است. زیبایی او مافوق معقول و محسوس و بالاتر از عقل ماست. او نهایت همه حسنات و اتمام همه کمال است. (روانجو،1376،ص1)
نمونههایی از آیات قرآن که به بحث زیبایی پرداخته است:
خلق السموات و الارض بالحق و صورکم فاحسن صورکم و الیه المصیر.(سوره تغابن، آیه 3)
اوست که آفرید آسمان و زمین را به حق و صورت شما را کشید و این صورتگری را چه زیبا و نیکو انجام داد و همه به سوی او برمیگردند.
انا زینا السماء الدنیا مزینه الکواکب.(سوره صافات، آیه 6)
ما آسمان دنیا را به زیور ستارگان آراسته ایم.
و انزل لکم من السماء ماء فانبتنا به حدائق ذات بهجته.(سوره نمل، آیه 60)
و برای شما از آسمان آبی فرستادیم و به وسیله آن آب باغهایی سرور انگیز و زیبا رویاندیم.
اهمیت زیبایی شناختی و محیط از دیدگاه فلسفه
زیبایی شناسی شاخهای از فلسفه است که از تحلیل مفاهیم و راه حل مسائلی بحث میکندکه از تامل در خصوص موضوعات ادراک زیبایی شناختی بر میخیزد. موضوعات ادراک زیبایی شناختی نیز شامل تمامی اشیایی است که موضوع تجربه زیبایی شناختی قرار میگیرد.بنابراین فقط پس از تجربه زیبایی شناختی است که قادر به تحدید طبقه موضوعات ادراک زیبایی شناختی میشویم (بیردزلی،ترجمه حنایی کاشانی،1392).
دانستن ریشههای زیبایی شناختی روشن خواهد نمود که به طور کلی حساسیت زیبایی را چگونه حساسیتی باید تلقی کرد. این واژه هم بر احساس هم بر ادراک حسی دلالت دارد و به طور کلی ادراک از طریق حواس معنا میشود. از سده هجدهم به بعد این اصطلاح به نحوه اختصاصی در باب هنر و زیبایی به کار گرفته شد. تجربه زیبایی شناختی بیشتر در بستر تجربه حس پدید میآید و یا از آن ناشی میشود. مثلا از طریق مشاهده، صورتها، خطوط، رنگها، فضاها و بافتهای یک اثر نقاشی به تجربه زیبایی شناختی آن نایل میشویم(کالینسون،ترجمه فرنودفر،1385، ص15).
کیفیات زیبایی شناسی
جستجوی شرایط لازم و کافی زیبایی و دیگر کیفیات زیبایی شناختی در نیمه دوم قرن هجدهم با همان شور و شوق دنبال شد. در این بحث اثر دوران جوانی ادموند برک با عنوان پژوهشي فلسفي در اصالت عقايد و زيبايي پژوهشی فلسفی در خاستگاه تصورات ما از زیبا اهمیتی بسزا داشت. استدلال ادموند برک در دو سطح پدیدار شناختی و شناختاندام حسی پرورده میشود. وظیفه نخست تبیین این امر که اشیاء به وسیله چه کیفیاتی احساسات زیبایی و والایی را در ما برمی انگیزد. او میپرسد که چه چیزی کیفیات حسی را قادر به برانگیختن احساسات زیبایی و والایی میسازد و پاسخ میدهد که آنها با ایجاد تاثیرهای محسوس دراندامهای حسی مانند تاثیرهای عشق و وحشت واقعی این کار را انجام میدهند(بیردزلی،ترجمه حنایی کاشانی،1392).
افلاطون
افلاطون تقریبا همه مسائل زیبایی شناسی را مطرح کرد و برخی از آنها را عمیقا مورد بررسی قرار داد. پرسشهایی که او مطرح کرد و استدلالهایی که او آورد به نحو حیرت آوری متنوع و عمیقاند. امروز وقتی از زیبایی شناسی افلاطون سخن میگوییم مقصودمان نظرهای فلسفی او در خصوص هنرهای زیبایی است که او بحث میکند: هنرهای بصری (نقاشی، پیکر سازی، معماری) هنرهای ادبی (حماسه، غزل، شعر نمایشی) هنرهای آمیخته با موسیقی(رقص و آواز). اگر معمار در مقام سازنده نمودها، واقعیت را تغییر میدهد تا آن را بهتر سازد، چرا این کار را میکند؟ او تصاویری را میجوید که زیبا به نظر میآیند. از نظر افلاطون، این واقعیت اساسی دیگری در خصوص هنرهاست. آنها میتوانند کیفیت زیبایی را به درجات مختلفی مجسم کنند. زیبایی اشیای انضمامی میتواند تغییر کند یا ناپدید شود، میتواند در برخی پدیدار شود و در برخی دیگر نشود اما در پشت سر این تجسمهای زمانی صورت مطلق و ابدی زیبایی وجود دارد. وجود آن را میتوان به صورت دیالتیکی نشان داد اما آشنایی مستقیم با آن را به گفته افلاطون باید از طریق زیباییهای جزئی و بی فروغ تری که بر حواس آشکار است طلب کرد. این پرسش نیز مهم است که زیبایی چیست؟ یا اگر نمیتوان به طور انتزاعی آن را بیان کرد میتوان پرسید که در چه شرایطی زیبایی در شیء مجسم میشود. در هیپیاس بزرگ این بحث به چند صورت ممکن فرض میشود، به ویژه این امکان که زیبایی یا هست یا منوط به چیزی است که از طریق حواس سمعی و بصری لذت میبخشد. اما در فیلبوس بحث دقیقی وجود دارد که به این نتیجه منتهی میشود که اشیاء زیبا جزء به جزء و با دقتی ساخته میشود که تناسب صحیح آنها رااندازه گیری ریاضی معلوم میکند کیفیاتاندازه و تقارن همواره قوام بخش زیبایی و کمال است (بیردزلی،ترجمه حنایی کاشانی،1392).
هگل
در یک کلام، میانجی امرحس پذیر و امر عقلانی است و به معنای علم دریافته حسی یا احساس است. او معتقد است اصول ارزیابی زیبایی شناختی از محتوا یا ساختار خود آگاهی سرچشمه گرفته باشد(هگل، بوزنکت،1391، ص 61).
کامل ترین بیان نظام ایده آلیستی از زیبایی شناسی از آن گئورک فریدریش ویلهلم هگل است که در درس گفتارهای او میان سالهای 1820 تا 1829 یادداشتهایی برای اثری از او به نام فلسفه هنر زیبا، مطرح شد. به گفته او در هنر «ایده/صورت معقول» (مفهوم عقلی در برترین مرحله گسترش دیالتیکی آن) در صورت محسوس متجسم میشود. این زیبایی است. زیبایی طبیعی قادر است صورت معقول را تااندازهای مجسم کند، اما برترین تجسم در هنر انسان صورت میگیرد(بیردزلی،ترجمه حنایی کاشانی،1392).
زیبایی شناسی از نظر جرولد لوینسون
زیبایی شناسی آن شعبهای از فلسفه است که به پژوهش مفهومی و نظری در زمینه هنر و تجربه زیبایی شناختی اختصاص دارد. خصوصیات زیبایی شناختی را میتوان به منزله خصوصیاتی انگاشت که آثار هنری به نحو بارزی از آنها برخوردارند یا خصوصیاتی که تجربه زیبایی شناختی اساسا معطوف به آنهاست.
حوزه زیبایی شناختی فلسفی دارای سه کانون تمرکز است:
1.نخستین کانون تمرکز مشتمل بر نوعی شیوه عمل یا فعالیت یا موضوع شناسی است. یعنی شیوه پرداختن به هنر یا فعالیتهای مربوط به پدید آوردن و درک هنر یا آن اشیاء گوناگونی که آثار هنری شمرده میشوند.(هنر)
2. مشتمل بر نوعی خصوصیت، ویژگی یا جنبه چیزها، یعنی آنچه مربوط به زیبایی شناسی است. از قبیل زیبایی، ظرافت یا پویایی (خصوصیات زیبایی شناسی)
3. مشتمل بر نوعی نگرش، ادراک یا تجربه چیزی که باز هم میتوان برچسب زیبایی شناختی بر آن زد(تجربه زیبایی شناختی)(لوینسون، ترجمه مجیدی،1387، ص 10).
ارسطو
شناخت ما از زیبایی شناسی ارسطو عمدتا مبتنی بر مجموعه کوچکی از یادداشتهای درسی اوست که به نام poetics به دست ما رسیده است. متن این اثر مغشوش و بحثها موجز و معما آمیز است و شاید هیچ اثری در تاریخ زیبایی شناسی تا بدیناندازه مسائل پر درد سر و تاویل بردار عرضه نکرده است و شاید هیچ اثری در نقد ادبی، چه در نظر و چه در عمل، تاثیری تا بدیناندازه ژرف ننهاده باشد. یک شیء زیبا یک مخلوق زنده یا هر ساختار دارای اجزایی، نه فقط باید ترتیب منظمی از اجزاء داشته باشد، بلکه بایداندازهای داشته باشد که عارضی نباشد(بیردزلی،ترجمه حنایی کاشانی،1392).
امر زیبایی خواه موجود زندهای باشد خواه چیزی باشد مرکب از اجزاء ناچار باید که بین اجزاء آن نظمی و ترتیبی وجود داشته باشد. همچنین باید حدی واندازهای معین داشته باشد، چون زیبایی شرطش داشتناندازه معین و همچنین نظم است.
چون هنرها نوعی لذت زیبایی شناختی به دنبال دارند از این رو میتوان گفت همان گونه که فیلسوفان در سایه لذت علمی به پی جویی علم میشتابند به همین نحو ایشان با ملاحظه اثر هنری و لذت بردن از آن به ساحتی از دانش دست مییابند (ضمیران،1377،ص 116).
برودی
برودی بین حوزههای مختلف تجربه ارزشی متفاوت قائل شده است، به نظر او این حوزها عبارتند از ارزش اقتصادی، سلامت جسمانی و تفریحی و اجتماعی، اخلاقی، زیبایی شناسی و مذهبی. او معتقد است اگرچه بعد زیبایی شناسی به جهات متعدد نیرومندترین عامل در تجربه ارزشی ماست اما در مدارس ما کمترین توجه به آن معطوف شده است (برودی،1973،ص7).
تجربه ناشی از رویارویی با تصویرهای ذهنی که بار ارزشی دارند تجربه زیبایی شناسی نامیده میشوند و نوع ویژهای از تصویرهای ذهنی دخیل در داد و ستد زیبایی شناسی را میتوان تصورات زیبایی شناسی یا اشیاء زیبایی شناسی نامید (برودی،1972،ص 28).
اریک نیوتن
زیبایی خاصیتی باز شناختی است. با این حال هر فردی به سلیقه خود فهرست جداگانهای از اشیاء را زیبا میداند و برای هر قلم آن نیز رقم شاخص یا ارزش هنری متفاوتی قائل میشود. چیزی که دیدارش خوش آیند است زیباست. چون تنها ملاک وجود زیبایی حساسیت افراد آدمی در برابر تاثیر آن است، پس تنها کلید شناسایی بر ماهیت زیبایی را نیز باید در تجزیه هیجانات بشری جستجو کرد (نیوتن، ترجمه مرزبان،1343،ص 24).
زیبایی شناسی یا خود زیبایی است یا هیجان و واکنش حاصل از آن. هر یک از حواس ما در مجموعه احساس و ادراکمان سهمی جداگانه دارد و نتیجه ترکیب آنها معجونیت خیلی مختلط تر و پیچیده تر از آن چه معمولا حساب میآید(نیوتن، ترجمه مرزبان،1343،ص 108).
اهمیت زیبایی شناختی و محیط از دیدگاه معماری
1.فرم و صورت الف) با قائده :تابع قوانین هندسی ب)بی قائده : فاقد ساختار مشخص و غیر قابل پیش بینی
2.رنگ تابع سه عامل مکان، فرهنگ، عوامل اجتماعی
3.علایم و نمادها (توجه به رنگ و نوع مصالح، نورپردازی)
4.تزیین
درک ارزش زیبایی
تربیت فرد همانطور که از نظر عقلی و عملی لازم است از لحاظ عاطفی مخصوصا علاقه به زیبایی نیز لازم است. کودک و به طور اعم هر فرد، باید یاد بگیرد که ارزش زیبایی را دریابد و از آن لذت ببرد، تا ذوق هنری سالم در او تکوین یابد. مربی نباید از دانش کودکان خود انتظار ابتکار عمل یا تولید آثار هنری زیبا و متنوع داشته باشد بلکه باید ایشان را به ادراک ارزش نظم تناسب، زیبایی، تربیت و عادت دهد. چرا که زیبایی ارزش ذاتی دارد و در زندگی و رفتار و امیال فرد و زندگی اجتماعی بیشتر موثر است. زیبایی است که فرد را از عالم مادیات، به جهان معنوی و عالی متوجه میسازد. حقیقت و فایده آن کمتر از حقایق مادی نیست. زیبایی خود، انگیزه پیشرفت اجتماعی است زیرا از جمله عواملی است که میان افراد گوناگون ارتباطهای عاطفی برقرار میکند و احساس همدلی را میانشان افزایش میدهد. به همین دلیل باید برای پرورش کودک، محیطی انتخاب شود که از تمام جهت زیبا باشد و خانه و مدرسه و دولت باید در این امر با یکدیگر همکاری کنند.
مسئله مهم این است که همان طور که زیبایی محیط خانه به فقر با ثروت بستگی ندارد بلکه نظافت حسن تدبیر و تربیت، حسن انتخاب رنگ و خوش رفتاری افراد خانواده است که اهمیت زیاد دارد. محیط آموزش نیز همین طور است. مهد کودک از جهات گوناگونی چون زیبایی ساختمان، موقعیت باغچه و حیاط، کلاس ها، سالنها و کریدورها میتواند بر پرورش زیبایی دوستی کودکان کمک کند. همچنین برنامههای آموزشی و روشهای تدریس نیز در این امر موثراند. بدین معنا که در تمام فعالیتها رسم نقاشی، کتابخانهها، موسیقی، سرود، کارهای دستی، بازیهای گوناگون، تاریخ طبیعی و... جنبه زیبایی رعایت شود چه بسا روشهای غلط تدریس ذوق هنری کودکان را از بین میبرد. اگر فضا در رابطه با طبیعت و فضای سبز باشد بهتر است و موجب بازدهی و کارایی بیشتری میشود ¸(محققی،1366،ص73).
عناصر زیبایی شناختی
در میان همه حواس، حس بصری، مهمترین نقش را در ادراک فضا دارا میباشد. تمام چیزهایی که توسط حس بصری دریافت میشود یعنی دیدنیها به مدد نور است که آشکار و درک میشود. نور فرمها را نمایان میکند و رنگها آنها را به کمال میرسانند. نور، مادر رنگ است و رنگ فرزندان نور. همچنان که شعلههای آتش نور را به وجود آوردهاند نور نیز رنگ را به وجود میآورد (حسینی نیا،1386،ص 2).
زندگی ما ناشی از برقراری ارتباط مان است. ما ترجیح میدهیم که فاصلههای بعید زمانی و مکانی را علاوه بر بکارگیری زبان گفتاری، از طریق علائم نوشتاری در تمام ابعاد آن برطرف سازیم و از این طریق ایجاد ارتباط نماییم. این علائم از دو عنصر مهم تجسمی فرم و رنگ تشکیل شده است (شعر باف،1374،ص 12).
زیبایی شناختی در قسمتهای قبلی از چند منظر مورد بررسی قرار گرفت. عناصر زیبایی شناختی بسیار متنوع و گسترده هستند در این پژوهش سه عنصر مورد بررسی قرار میگیرند که شامل رنگ، نور و فرم هستند.
منابع فارسی
آشتیانی،جلال الدین(1376)،هستی از فلسفه و عرفان، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
ابتهاج، هوشنگ(1374)، حافظ به سعی سایه، تهران: نشر کارنامه.
احدی، حسن(1391)، روانشناسی رشد: (مفاهیم بنیادی در روانشناسی کودک)، نویسندگان حسن احدی و شکوه السادات بنی جمالی، قم: نشر بخشایش.
احمدی، بابک(1380)،حقیقت و زیبایی، درسهای فلسفه هنر، تهران:نشر مرکز.
اعوانی، غلامرضا(1375)، حکمت و هنر معنوی، تهران: انتشارات گروس.
انگجی، لیلی(1380) نقش هنر در گسترش و حس زیبایی شناسی کودکان، فصلنامه شکوفه، شماره 20 تعلیم و تربیت.
آونز،زایس(1363)،زیبایی شناسی علمی و معقولههای هنری، ترجمه فریدون شایان، تهران:انتشارات بامداد.
بارشادت، نگین(1386)،در جستجوی فضای آموزشی بهینه، پایان نامه کارشناسی ارشد( مقطع پیش دبستان)،دانشگاه هنر و معماری.
بازرگان، سیمین(1389)، مقدمه ای بر برنامه ریزی چند بعدی؛ ماتریس زندگی، چاپ سوم، تهران: انتشارات مدرسه.
برهانی آهنگ، هادی(1381)، مطالعه رنگ و فرم در نقاشی از طبیعت، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته نقاشی، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
بیردزلی، جان(1392)، تاریخ و مسائل زیبایی شناختی، ترجمه حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
پاول فاورتر، ج، دکوراسیون و روشنایی، ترجمه حمزه ای(1375)، تهران: گوتنبرگ.
پرتوی، مهدی(1352)،زیبایی شناسی نوین( ده مقاله)،تهران:چاپخانه رواج، انتشارات امیرکبیر.
پورعلی خان(1380)،رنگ درمانی و دنیای اسرار آمیز رنگ ها،تهران:هزاران.
تواکو، اومبر(1390)، تاریخ زیبایی: ( نظریههای زیبایی در فرهنگ غربی) ترجمه هما بینا، تهران: موسسه تالیف و ترجمه ونشر آثار هنری متن.
جعفری، محمد تقی(1377)،زیبایی وهنر از دیدگاه اسلام، تهران:انتشارات سهامی چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی.
جمعه، حسین(1391)، بررسی زیبایی شناختی و سبک شناسی تقابل در قرآن، ترجمه سیدحسین سیدی، تهران: سخن.
حاجی زاده،مسعود(1385)، بررسی کمی و کیفی امکانات موجود در مهدهای کودک شهرستان کرمان و مطابقت آن با استاندارهای ایران و جهان، پایان نامه کارشناسی ارشد.
حسینی نیا، سپیده(1386)، تعامل نور و رنگ در فضاهای شهری، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
خواجوی راوری، احسان و همکاران(1392)، تاثیر انواع رنگ محیطی بر زمان واکنش ساده به محرک شنیداری، فصلنامه رشد و یادگیری حرکتی – ورزشی، شماره 13، ص27-40
دورنیس، دارنیس(1368)،مبادی سواد بصری، ترجمه: مسعود سپهر. تهران: انتشارات سروش.
راهنمای برنامه و فعالیتهای آموزش و پرورش دوره پیش دبستانی به انضمام اساس نامه و اصول و چارچوب برنامه مصوب شورای عالی آموزش و پرورش / گروه پیش دبستانی.(1388)، دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب درسی (سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی) ویراستار محمدکاظم بهینا، تهران:مدرسه.
رجبی موسی آباد، الهه(1389)،طراحی فضای آموزشی برای کودکان پیش از دبستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.
رضایی، منیره(1388)،تربیت زیبایی شناسی( با تاکید بر آراء برودی)،تهران:وزارت آموزش و پرورش، معاونت پژوهش، موسسه فرهنگی منادی تربیت.
رضوی،محمدحسین(1391)،بررسی ابعاد زیبایی شناختی در گرایش مشتریان به اماکن ورزشی،مقاله
روانجو،احمد(1376)،زیبایی شناسی از دیدگاه حکمای اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته هنر، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
زبردستان، نجمه(1391)، ادراک حسی در طراحی فضای کودک، نشریه معماری و فرهنگ، شماره 46، ص 1-8.
سازمان بهزیستی کشور، آیین نامه تاسیس و انحلال انواع مهدهای کودک (1384)، معاونت امور اجتماعی.
سلیمانی، پریسا(1390)، فضای آموزشی مراکز پیش دبستانی(طراحی و چیدمان بر اساس دیدگاه ماریا مونته سوری)، فصلنامه رشد، آموزش و پرورش، شماره 13، زمستان 1390 ص39 تا 47.
سهیلی، بنفشه(1384)، صدای حجم(تاثیر هنر اسلامی و ترکیب نور و رنگ و صدا)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
سینگری، م و ل، نمایان(1382)، نقش رنگ در زندگی، دومین همایش سراسری علمی، پژوهشی علوم انسانی(هنر) تبریز: باشگاه پژوهشگران جوان شعبه شمال غرب کشور.
شاطریان، رضا(1389)، طراحی و معماری فضای آموزشی، چاپ سوم، تهران: انتشارات سیمای دانش.
شعرباف لیل آبادی،شیوا(1374)،معانی و مفاهیم سمبلیک رنگ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
شولتز،دوآن(1392) تاریخ روانشناسی نوین، تالیف دوآن پی شولتز، سیدنی الن شولتز، ترجمه علی اکبر سیف و دیگران. تهران: نشر دوران.
صمدی، علی(1387)، ماریا مونته سوری، تهران:دانژه.
ضمیران، محمد(1377)، جستارهای پدیدارشناسانه پیرامون هنر و زیبای،تهران: نشر کانون.
عبادی، زهرا(1386)، بررسی عوامل موثر در طراحی ست تجهیزات کتابخانه کودک در مهدکودک ها، پایان نامه کارشناسی ارشد.
عبدی زاده، هاله(1389)، تاثیر رنگ ها، دوماهنامه بسپار، پوشرنگ، شماره 92.
عطاران، محمد(1368)،آراء مربیان بزرگ مسلمان درباره تربیت کودک، تهران:انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فرهادی توسکی(1378)، بهرام،عناصر بصری در طراحی داخلی، پایان نامه کارشناسی رشته طراحی صحنه، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
فضائلی،آزاده(1386)، بازنمایی عشق و مهرورزی در ادبیات کودکان گروه سنی الف، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش و پرورش پیش از دبستان، دانشگاه علامه طباطبایی.
قران کریم
کاشانی، محمدرضا(1384).رویایی برای احیای فضای آموزشی، انتشارات مدرسه نو.
کالینسون، وایانه،تجربه زیبایی شناختی، مترجم فریده فرنودفر، تهران: فرهنگستان هنر.
کرونر،والتر(1385)،معماری برای کودکان، ترجمه احمد خوشنویس والمیرا میر رحیمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات گنج هنر.
لوشر، ماکس(1392)، روانشناسی رنگ ها، ترجمه ویدا ابی زاده، تهران: درسا.
لوینسون،جرولد(1387)، زیبایی شناسی فلسفی و تاریخ زیبایی شناسی جدید، پل گایر و جرولد لوینسون، ترجمه فریبرز مجید، تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
لیندون، جین(1389)، سازماندهی فضاهای فیزیکی: برای کودکان از تولد تا سه سالگی، طراحی اتاق و تجهیزات، با همکاری جین لیندون و آن لنگستون؛ مترجمان زهره دهقانی، فرخنده مفیدی، تهران: جوانه رشد.
محققی، زهره(1366)،معماری داخلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
محمودی،کوروش و شکیبامنش،امیر(1384)، اصول و مبانی رنگ شناسی در معماری شهرسازی، تهران: انتشارات هله.
محمودی، محمد مهدی(1390)،طراحی فضای آموزشی با رویکرد انعطاف پذیری، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مفاتیح الجنان
مفیدی، فرخنده(1372)،آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی( رشته علوم تربیتی)، تهران: پیام نور.
مفیدی، فرخنده(1383)،آموزش پیش دبستانی و دبستانی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
مفیدی، فرخنده(1383)، برنامه آموزش وپرورش پیش از دبستان، انتشارات سمت.
مفیدی، فرخنده(1386)، مدیریت مراکز پیش دبستانی، چاپ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
مکوند، شیده(1390)، عناصر طراحی داخلی، تهران:زیتون سبز.
نایبی، بتول(1386)، تاثیر نور فضاهای داخلی بر کیفیت زندگی و رفتارهای اخلاقی انسان، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، شماره 4،ص 65.
نظارت، حسین(1382) بررسی فضا رنگ فرم در طبیعت استان سمنان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
نیوتن،اریک(1965)،معنی زیبایی،ترجمه پرویز مرزبان، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1343.
ولان، براید(1378)، همنشینی رنگ ها2، راهنمای خلاقیت در ترکیب رنگ ها، ترجمه و تنظیم فریال دهشتی، شاهرخ ناصرپورپیراد، تهران:نشرکارنگ.
هارتلی بروئر، الیزابت(1390)، ایجاد انگیزه در کودکان، ترجمه احمد ناهیدی، تهران:جوانه رشد.
هگل، گئورک، ویلهم فردریش(1391)،زیبایی شناسی، ترجمه ستاره معصومی، تهران: نشر آرشام.
یزدانی،مجتبی(1382)،حقیقت زیبایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
منابع لاتین
Broudy,h.s.(1973) the aesthetic dimension of education in p.f doyle(ed) educational judgments. London : rutledge & kegan paul.
Broudy,h.s.(1972) en cherishing: an essay on aesthetic education university of illinios press.
B.k. Hawest,et al. (2012). Effects of four workplace lighting technologies on perception, cognition. International journal of industrial Ergonomics,no 42,122-128
Del almo, M.R(1999) design for fun, play grouns._
Feisne. Anderson, color. London,lournceking publishing.2001._
kopacz, Jeanne,(2003), color in three – dimensional design , megraw – hill.
Lucente,roberta,(2010)'design for children, International conference on 'designing for children ' with focus ' play + learn' university of calabria' venne :IDC , IIT bomby.
M.L. Hidayetoglu et al.(2012). The effects of color and light on indoor wayfindig and the evaluation. Journal of Environmental psychology, no 32,50-58
R.Daggett, W.(2008).color in an optimum learning Environment. Retrieved from international center for leadership in Education web site.
Branz-ltd, c.(2007). Designing quality learning space: lighting. Retrieved from
Santella,m.e.(2009). how color impact moods,feeling,and behaviors. Product usage and demographics studio.
Rey, justin.(2012). Colour kindergarten. Retrieved from Palatre & Leclere
soledad , l ,(1998) childrent s room.
www. Media knowall.com/ representation. Html
www. Colour pcychology. about.com
www. My docamonts/ myebooks/ color bychology/ cray colorsy mbolism.
http://www.minedu.govt.nz.
http://fa.wikipedia.org